Mavi Boncuk |
Velvele: fuss[1], fracas[2], ballyhoo[3] EN (ﻭﻟﻮﻟﻪ) i. (Ar. velvele; ses
taklidi k.) 1. Gürültü, patırtı: Ordunun velvelesini dikkatle dinledi (Ömer
Seyfeddin). Yükselen bir nakarâtın büyüyen velvelesi / Nice tuğlarla karışmış
nice bin at yelesi (Yahyâ Kemal). Bir velvele ki semâ çatlar (Cenap
Şahâbeddin). 2. mus. Mûsikîmizde usûllerin zamanlarını daha küçük parçalara
ayırarak vurma: Mevlevî âyinlerinde kullanılan muayyen usûllerin muayyen,
kalıplaşmış velveleleri vardır (Yılmaz Öztuna).
Velveleye vermek: Gürültüye boğmak,
telâş ve heyecan uyandırmak: Sus, ortalığı velveleye verme! (Sait Fâik).
Velvele-dar (ﻭﻟﻮﻟﻪ
ﺩﺍﺭ) birl. sıf. (Fars. dār
“sâhip ve mâlik olan” ile) Velveleli, gürültülü.
Velvele-endaz (ﻭﻟﻮﻟﻪ
ﺍﻧﺪﺍﺯ) birl. sıf. (Fars.
endāz “atan, atıcı” ile) Gürültü patırtı çıkaran.
Velvele-engiz (ﻭﻟﻮﻟﻪ
ﺍﻧﮕﻴﺰ) birl. sıf. (Fars.
engіz “koparan” ile) Gürültü koparan.
Velveleci: sıf. Gürültü, patırtı eden, etrâfı velveleye veren: Avrupa’daki tiyatro ahlâkının artist hayat ve rûhiyâtı îcâbı olarak serbest, velveleci, serîü’l-infial, kararsız (…) olduğunu işitiyoruz (Reşat N. Güntekin).
Velveleli: sıf. 1. Gürültülü, patırtılı: Onlar, velveleli bir hayâtın sonunda dinlendirici hassaları olan bir suda yıkanır gibi bu mezarlarda uyuyorlar (Ahmet H. Tanpınar). 2. mus. Mûsikîmizde bir usûlün zamanlarının daha küçük parçalara ayrılmış şekli için kullanılır: “Velveleli düyek.” “Velveleli Mevlevî usûlleri.”
[1] fuss (n.) "trifling bustle," 1701, originally colloquial, perhaps an alteration of force (n.), or "echoic of the sound of something sputtering or bubbling" [OED], or from Danish fjas "foolery, nonsense." First attested in Anglo-Irish writers, but there are no obvious connections to words in Irish. To make a fuss was earlier to keep a fuss (1726). Fuss and feathers "bustle and display" is from 1848, American English, suggestive of a game cock or a peacock, originally of U.S. Army Gen. Winfield Scott (1786-1866) in the Mexican-American War.
Gen. Scott is said to be as particular in matters of etiquette and dress as Gen. Taylor is careless. The soldiers call one "Old Rough and Ready," and the other "Old Fuss and Feathers." [The Mammoth, Nov. 15, 1848].
[2] fracas (n.) 1727, from French fracas "crash, sudden noise; tumult, bustle, fuss" (15c.), from Italian fracasso "uproar, crash," back-formation from fracassare "to smash, crash, break in pieces," from fra-, a shortening of Latin infra "below" (see infra-) + Italian cassare "to break," from Latin quassare "to shake" (see quash).
[3] ballyhoo (n.) "publicity, hype," 1908, from circus slang, "a short sample of a sideshow" used to lure customers (1901), which is of unknown origin. The word seems to have been in use in various colloquial senses in the 1890s. To catch ballyhoo is attested from 1895 in sense "be in trouble." There is a village of Ballyhooly in County Cork, Ireland, (the Bally- is a common Irish place-name element meaning "a town, village") but there is no evident sense connection to it. In nautical lingo, ballahou or ballahoo (1867, perhaps 1836) was a sailor's contemptuous word for any vessel they disliked (from Spanish balahu "schooner"). As a verb from 1901 (implied in ballyhooer).