SOURCE
Navlun: freight, portage, shipment, cartage EN [3] i. fromAR nāvlūn fromGR naulon < naus “gemi”) 1. Taşınmak üzere gemiye yüklenen eşyânın bütünü. 2. Gemiye yüklenen malın taşıma ücreti: Navlunlarda, otobüs biletlerinde, vapur biletlerinde ayarlamalar hep pahalılanmalar, yâni paranın zayıflaması demektir (Burhan Felek). Pazarlığa girişip navlunu arttırmak neyin nesi? (Kemal Tâhir). 3. Bir geminin mal ve yolculardan elde ettiği toplam gelir.
Konşimento: fromIT conoscimento. deniz hukūku. Deniz yoluyle yapılan taşımacılıkta bir malın gemiye yüklendiğini veya teslim alındığını göstermek üzere verilen tek taraflı senet, navlun mukāvelesi.
Deniz Yolu Taşıma Senedi: Bu belge bir gemi şirketinin veya onun yetkili acentesinin veya yükleme limanında acentesi yoksa gemi kaptanının malı yükletene verdiği, emre ve nama düzenlenebilen ve belge konusu malların taşınmak üzere kabul edildiğini gösteren bir makbuz ve aynı zamanda yükleme kaydı konduğunda bir taşıma sözleşmesidir. Belirtilen malın mülkiyetini de temsil eder ve belgenin ciro edilmesiyle mal el değiştirir.
Konşimento ya da taşıma senedi, üzerinde yükleyici, alıcı, ihbar merciiden başlayarak her türlü bilginin yer aldığı kıymetli evraktır. Gemiye yüklenilen bir malın teslim alındığını gösteren, gönderenin ve alıcının adlarının yazılı olduğu hukuki belgedir. Malın alıcısına genellikle önceden gönderilen bu belge, alıcının mal üzerindeki mülkiyet hakkını gösterir. Alıcı, bu belge olmaksızın malları teslim alamaz.
Kara Yolu Taşıma Senedi; Uluslararası nitelikteki CMR (Convention Marchandises Routiers) anlaşmasının hükümlerini kabul eden ülkelerce kullanılan bir karayolu taşıma belgesidir ve taşımanın CMR hükümlerine göre yapıldığını gösterir. Navlun komisyoncusu veya taşımacılık şirketi tarafından alıcının adına düzenlenir. Malların belirtilen şartlarla taşınmak üzere, iyi durumda teslim alındığını ve taşıma sözleşmesinin yapıldığını gösteren hukuki bir delildir. Malların mülkiyetini temsil etmediği için ciro edilemez. Üç orijinal nüsha olarak düzenlenir. Birincisi yükletene verilir, ikincisi mallara eşlik eder, üçüncüsü de taşımacıda kalır. Yükleten, mallar yolda iken taşımacıya talimat vererek taşımayı durdurma, teslim yerini değiştirme veya malların belgede ismi yazılı alıcıdan başka bir şahsa teslimini isteme hakkına sahiptir. Bu hak belgenin ikinci orijinalinin belgede adı yazılı alıcıya verilmesi üzerine hükümden düşer. Anılan, hakkını, kullanmak istediğinde yükleten belgenin birinci orijinalini taşımacıya ibraz etmelidir. Bu durumda yeni talimat belgeye kaydedilir. Yükleten aynı zamanda taşımacıya garanti vermelidir.
Hava Yolu Taşıma Senedi (Airwaybill/AWB), havayolu şirketlerince düzenlenen ve malların taşınmak üzere teslim alındığını gösteren makbuzdur. Mallar üzerinde tasarruf etme yetkisi vermez. Varış havalimanında gümrük işleminin tamamlanmasından sonra mallar belgede ismi yazılı alıcıya teslim edilir. Alıcı yerine alıcının bankası adına da düzenlenebilir. Bu durumda banka varış yerindeki havayolu şirketine vereceği yazılı talimatla malları alıcıya teslim ettirir. Hava yolu taşıma senedi biri alıcıya, biri yükletene, biri de havayolu şirketine ait olmak üzere 3 orijinal ve 9 kopya olarak düzenlenir. Bankalara ibraz edilen nüsha 3 numaralı yükleten nüshasıdır. Belgede yer alan bilgiler: Uçuş sefer sayısı tarihi, malın cinsi ve miktarı, alıcının adı, yükletenin adı, navluna ait kayıt ve havayolu şirketinin kaşe ve imzasıdır.
Kargo: from EN cargo[4] 1. Gemi, uçak, kamyon vb. araçlarla taşınan eşyâ, yük.
2. Yük taşıma: “Kargo servisi.”2. Bir lokomotife bağlı vagonların meydana getirdiği dizi, tren: İstasyonda kim bilir hangi cephelerden öbürüne asker nakleden katarlardan birine rastladım (Ahmet H. Tanpınar). İleride katar şefine selâm duran istasyon memuru (Târık Buğra).
3. teşmil. Dizi, sıra: Cinsli cinsin buluban tuttu karâr / Her biri cinsi bile oldu katâr (Âşık Paşa). Katarda İmam Câfer’e uyarız (Pir Sultan Abdal).
Katar ağaları: Yeniçeri Ocağı’ndaki büyük rütbeli zâbitler. Katar katar: Dizi dizi, katarlar hâlinde: Yayla yollarında göç katar katar / Eşinden ayrılmış turnalar öter (Türkü). Katar katar olmuş gelen turnalar / Şu hâlime şu gönlüme bak benim (Karacaoğlan).
[2] Conoscimento: conosciménto (ant. cognosciménto) s. m. [der. di conoscere], non com. – 1. La facoltà del conoscere: fu ricolto di terra senza avere c. niuno (M. Villani); io ho un c. ben singolare per queste cose (D’Annunzio). 2. L’atto del conoscere, cognizione, conoscenza: chi non ha la fede, non ha cognoscimento del vero bene (Buti); anche come sinon. di coscienza: quel signore, senza più conoscimento dal sangue perduto (Fucini).
Navire: From Middle French navire, from Old French navirie, variant of navilie, probably from Vulgar Latin *navilium (compare Old Occitan navili), alteration of Classical Latin navigium (whence also Old French navoi, navie).
[3] Nautique: Borrowed from Latin nauticus, from Ancient Greek ναυτικός (nautikós).
navigation (n.) 1530s, "act of moving on water in ships or other vessels," from French navigation (14c.) or directly from Latin navigationem (nominative navigatio) "a sailing, navigation, voyage," noun of action from past-participle stem of navigare "to sail, sail over, go by sea, steer a ship," from navis "ship" (from PIE root *nau- "boat") + root of agere "to set in motion, drive, drive forward" (from PIE root *ag- "to drive, draw out or forth, move"). Meaning "science or art of directing the course of vessels as they sail" is from 1550s.
The management of the sails, etc., the holding of the assigned course by proper steering, and the working of the ship generally pertain rather to seamanship, though necessary to successful navigation. The two fundamental problems of navigation are the determination of the ship's position at a given moment, and the decision of the most advantageous course to be steered in order to reach a given point. [Century Dictionary]
freight (n.) early 15c. "transporting of goods and passengers by water," variant of fraght, which is from Middle Dutch or Middle Low German vracht, vrecht (see fraught). Danish fragt, Swedish frakt apparently also are from Dutch or Frisian. Also from Low German are Portuguese frete, Spanish flete, and French fret, which might have changed the vowel in this variant of the English word. Meaning "cargo of a ship" is from c. 1500. Freight-train is from 1841.
portage (n.) early 15c., "action of carrying, transportation," said to be from Old French portage and directly from Medieval Latin portaticum, though the meaning of these was "tax paid on entering a town," from Latin portare "to carry" (from PIE root *per- (2) "to lead, pass over"). The sense of "a break in a chain of water-communication over which goods, boats, etc. must be carried," also "the carrying of boats from one navigable water to another" is from 1690s, reinforced in U.S. and Canada by Canadian French.
shipment (n.) 1802, "act of shipping;" 1861, "that which is shipped;" see ship (v.) + -ment.
cartage (n.) c. 1300, "act of carrying in a cart," also "price paid for carting," from cart + -age.
[4] cargo (n.) 1650s, "freight loaded on a ship," from Spanish cargo "burden," from cargar "to load, impose taxes," from Late Latin carricare "to load a wagon or cart," from Latin carrus "wagon" (see car).
Compare convey. The meaning "an escort, an accompanying and protecting force" is from 1590s; sense transferred by c. 1600 to "train of ships or wagons carrying munitions or provisions in wartime under protection of escort."
train (n.) early 14c., "a drawing out, delay;" late 14c., "trailing part of a skirt, gown, or cloak;" also "retinue, procession," from Old French train "tracks, path, trail (of a robe or gown); act of dragging," from trainer "to pull, drag, draw," from Vulgar Latin *traginare, extended from *tragere "to pull," back-formation from tractus, past participle of Latin trahere "to pull, draw".
General sense of "series, progression, succession, continuous course" is from late 15c.; train of thought is attested from 1650s. The railroad sense "locomotive and the cars coupled to it" is recorded from 1820 (publication year, dated 1816), from the notion of a "trailing succession" of wagons or carriages pulled by a mechanical engine.